فقها جنگ با بغات را مشروط به شراطی دانسته اند که ذیلاً به آنها اشاره می شود:
مرحوم کاشف الغطاء در کتاب جهاد از کتاب ارزشمند کشف الغطاء در فصل دوم از باب پنجم شرایط مبارزه با بغات را چنین بیان می فرمایند:
(و المتبادر من اطلاق الباغین علی احد الخلفاء الرشدین بعد ان تثنی له الوساده و یکون عصاء الشرع بیده قائمه بشروط ،؛ یعنی ائم معصومنی و فقهاء) که زمان امور را بدست گرفته اند با شرایطی که ذیلاً نقل می شود خروج نماید .
شرط اول این است که از امام جدا گردیده و از پیروی وی خود داری نمایند و خود را رعایای او ندانسته باشند خواه در شهری اقامت کرده باشند و یا در قریه‌ای و یا در صحرا و بیابانی
شرط دوم این است که دارای قدرت و شوکت باشند بطوریکه حاکم نتوانسته باشد بدون تهیه نیروهای کافی آنان را سرکوب سازد ، زیرا اگر امکان داشته باشد از راه آسانتری آنان سرکوب کند آنان باید از آن طریق باشد نه با جنگ و خونریزی »شرط سوم در تشخیص خود نسبت به حقانیت حکومت حاکم دچار اشتباهی شده باشند که در آن معذور نباشند و در اثر آن شبهه غلط از فرمان حاکم خارج گردند. شرط چهارم آنکه ارشاد آنان از راه بحث و اقامه حجت و دلیل ممکن نباشد شرط پنجم آنکه از راه ایجاد اختلاف و فتنه بین ایشان دفع آنان ممکن نباشد و حاکم برای دفع آنان نیاز به جنگ با آنان داشته باشد .
استاد بزرگوار و علامه محقق حاج شیخ محمد تقی شوشتری در کتاب ارزشمند خود بهج الصباغه فی شرح نهج البلاغه ( ج 6 ص 396 انتشارات صدر ) از طبری نقل می کنده که امیر المومنین علی (ع) در روز جنگ جمل قرآنی را در دست گرفت و در میان اصحاب خود آورد و به ایشان فرمود کدامیک از شما حاضر است این قرآن را بدست گیرد و دشمن را به آنچه در آن هست دعوت کند هر چند کشته شود جوانی از اهل کوفه که قبای سفید در بر داشت بلند شد و گفت من حاضرم چنین کاری را انجام دهم آنحضرت از وی اعراض کرد و مجدداً آن حضرت همان مطلب را تکرار کرد و همان جوان مجدداً اعلام آمادگی نمود تا با رسوم آن حضرت قرآن را به او داد و آن جوان قرآن را در میان دشمن برد و آنان را دعوت به اطاعت از قران کرد دست راست او را قطع کردند و قرآن را با دست چپ گرفت دست چپ او را هم قطع کردند آنرا با سینه خود نگه داشت و همچنان آنان را به قرآن و پیروی از آن دعوت می کرد تا شهید شد .
آنچه از این قضیه و سایر قضایای مربوط به رفتار امیرالمومنین علی (ع) در جنگ جمل و نهروان ، بدست می آید این است که امام قبل از اقدام به کشتن بغات باید از ارشاد و هدایت آنان خودداری نکند و آنرا به عنوان یک وظیفه مقدس الهی بمورد اجرا درآورد و مجاز نیست دست خود را به خون کسانیکه دچار اشتباه شده اند تا اقدام به جنگ نکرده باشند آغشته سازد .
پیشنهاد ویژه دانلود هزاران تحقیق و مقاله حقوقی