در صورتى که شخص با اقرار خود زناى موجب رجم را اثبات نماید و به هنگام رجم در حفره قرار گرفته و رجم وى شروع شود، اگر به هنگام رجم از گودال رجم بیرون آمده و فرار کند، نباید او را تعقیب کنند، و مجازات وى ساقط مىگردد[1] علت این امر این است که فرار از حفره نوعى توبه یا انکار بعد از اقرار محسوب مى شود که همین مقدار موجب شبهه دارء حد شده و شخص از مجازات رهایى مىیابد.
در روایتى وارد شده هنگامى که ماعزبن مالک با اقرار، زناى خود را ثابت کرد و پیامبر دستور رجم وى را صادر نمود، به هنگام رجم از حفره خارج شد و فرار کرد. او را تعقیب کرده و به قتل رساندند. وقتى خبر به پیامبر صلىاللهعلیهوآله رسید، فرمود چرا او را رها نکردید. او خود اقرار کرده بود (و با فرار از اقرار خود بازگشت) سپس فرمود اگر على علیهالسلام در بین شما حاضر بود، شما گمراه نمىشدید؛ و سرانجام دیه وى را از بیت المال مسلمین پرداخت.[2]
ه) گذشت شاکى در جرائم خصوصى
از موارد سقوط مجازات، گذشت شاکى در دعواى خصوصى است؛ مثل قذف و امثال آن. این در صورتى است که دعواى خصوصى به دعواى عمومى تبدیل نشده یا جنبه دعواى عمومى نداشته باشد. به عبارت دیگر در جرائمى مثل سرقت، که در شرایطى به دعواى عمومى تبدیل مىشود، در صورتى که شخص قبل از آن سارق را ببخشد مجازات ساقط مىگردد. [3] اما در مواردى که همواره حالت خصوصى در آنها باقى است، مثل قذف، تاقبل از اجراى حد یا اجراى مجازات، شاکى مىتواند گذشت کرده و باعث سقوط مجازات گردد. در روایتى وارد شده است: در حدودى که حق اللّه است تنها امام مىتواند گذشت کند، اما در حدودى که حق الناس است، غیر امام نیز مىتواند گذشت نماید.[4] و در مواردى که شخص گذشت کرده، دیگر نمىتواند تقاضاى مجازات نماید.[5]
[1] - همان، ج ١٨، ص ٣٧٦، ابواب حد الزنا، ب ١٥.
[2] - همان، ح ١.
[3] - حرعاملى، وسائل الشیعه، ج ١٨، ص ٣٢٩، ابواب مقدمات الحدود، ب ١٧.
[4] - حرعاملى، وسائل الشیعه، ج ١٨، ص ٤٥٤، ابواب حدّ القذف، ب ٢٠، ح ١.
[5] - همان، ح ٣.
پیشنهاد ویژه دانلود هزاران تحقیق و مقاله حقوقی