جنایات بر ضد آزادیهای افراد
که عبارتند از به بردگی کشیدن، کوچ یا انتقال اجباری جمعیت، حبس کردن یا محرومیت شدید از آزادی جسمانی یا نقض قواعد بنیادین حقوق بین‌الملل، تجاوز جنسی، بردگی جنسی، فاحشگی اجباری، حاملگی اجباری، عقیم کردن اجباری و هر شکل دیگر خشونت جنسی مشابه آن، ناپدید کردن اجباری افراد و آپارتاید.
جنایات این قست به طور عمده زایل کننده آزادیهای فردی قربانیان هستند.
1- به بردگی گرفتن (Enslavemen)
«منع بردگی نسبت به دیگر جنایات بین المللی از سابقه طولانی‌تری برخوردار است، یعنی به قبل از کنوانسیونهای 1899 و 1907 لاهه بر می گردد. به بردگی گرفتن یعنی اعمال اختیارات مربوط به حق مالکیت بر انسان و او را مورد استثمار قرار دادن، می‌باشد.[1]
ولی خود اساسنامه به بردگی گرفتن را اینطور تعریف می‌نماید «اعمال اختیارات مربوط به حق مالکیت بر انسان که مشتمل است بر اعمالی که از قبیل خرید و فروش انسان به ویژه زمان و کودکان».
2- تبعید یا کوچ اجباری جمعیت
یعنی جابجا کردن اجباری اشخاص مورد نظر از طریق بیرون راندن یا دیگر اعمال قهرآمیز از منطقه‌ای که قانوناً در آنجا حضو دارند.
فرق این تبعید و کوچ اجباری در این است که «تبعید به معنی اعزام اشخاص از یک شور به کشور دیگر است ولی کوچ اجباری به معنی منتقل کردن آنها به طور اجباری از نقطه‌ای به نقطه دیگر در همان کشور می‌باشد.[2]
3- حبس کردن (Imprisonment)
حبس کردن یعنی ایجاد محرومیت شدید از آزادی جسمانی که برخلاف قواعد اساسی حقوق بین‌الملل می‌باشد. در این زمینه ماده 9 اعلامیه جهانی حقوق بشر چنین تصریح می نماید.
«احدی را نمی‌تون خود سرانه توقیف کرد یا حبس کرد.»
این مورد نیز در اساسامه دیوان کیفری بین المللی تعریف نشده است.
4- تعرضات جنسی
تعرضات و خشونهای جنسی پدیده‌ای است که به طور عمده در پی بروز بحران در سرزمین یوگسلاوی سابق با شدت زیادتری نسبت به گذشته ظاهر شدند و توجه جامعة جهانی را به خود جلب نمودند. اما فقط یک نوع آن یعنی تجاوز جنسی در ماده 5 اساسنامه دادگاه کیفری بین‌المللی یوگسلاوی به عنوان جنایت بر ضد بشریت لحاظ شد. که در ماده 3 اساسنامه دادگاه کیفری بین‌المللی روآندا نیز تکرار و درج گردیده است. در کنفرانس رم موارد دیگری نیز مد نظر قرار گفت به طوری که علاوه بر تجاوز جنسی، بردگی جنسی، فاحشگی اجباری، حاملگی اجباری، عقیم کردن اجباری و هر شکل دیگر خشونت جنس نیز لحاظ شد که در مورد حاملگی اجباری بحثهایی پیش آمد که سرانجام حاملگی اجبای به عنوان جرم عیه بشریت مورد پذیرش قرار گرفته مشروط بر اینکه تأثیری بر مقرارت داخلی دولتها در مورد سقط چنین نداشته باشد. و آن را اینطور بیان می دارد:
«حاملگی اجباری یعنی حبس کردن غیرقانونی زنی که به روز حامله شده است. به قصد تأثیرگذاری بر ترکیب قومی یک جمعیت یا دیگر نقض‌های فاحش حقوق بین الملل»[3]
5- ناپدید کردن اجباری اشخاص
این جنایت که در پیش نویس اساسنامه دیوان کیفری بین المللی هم مطرح شده بود با انکی تغییر در متن نهایی اساسنامه مورد قبول قرار گرفت. طبق اساسامه دیوان، «ناپدید کردن اجباری اشخاص یعنی بازداشت یا حبس یا ربودن اشخاص توسط یک دولت یا یک سازمان سیاسی یا با اجازه یا حمایت یا رضایت آنها و سپس امتناع آنها از پذیرش محرومیت این اشخاص از آزادی و یا امتناع از دادن اطلاعات از سرنوشت یا محل وجود آنان به قصد محروم نمودن آنها از حمایت قانون برای مدت طولانی می‌باشد.
بنابرین بازداشت یا حبس یا ربودن باید به قصد محروم کرن اشخاص از حمایت قانون برای مدت زمان طولانی باشد، بنابراین مواردی از جمله بازداشتهای موقت در زمره ناپدید کردن اجباری اشخاص ودر نتیجه در قلمرو جنایات بر ضد بشریت قرار نمی گیرند.[4]
6- جنایات تبعیض نژای (آپارتاید)
یعنی ارتکاب اعمال غیر انسانی از طریق یک رژیم نهادینه و ایجاد قشار و سلطه منظم توسط یک گره نژادی بر یک گروه، یا گروههای نژادی دیگر و ارتکاب آن اعمال به قصد حفظ و نگهداری آن رژیم این اعمال غیر انسانی عبارتند از:
1-امـتناع از پذیرش حق حیات و آزادی شخصی برای عضو یا اعضاء یک گروه نژادی
2-تحمیل ناعادلانه وضعیت خاصی از زندگی به یک گروه نژادی که به منظور نابودی عملی تمام یا بخشی از آن گروه طراحی شده است.
3-اتخاذ تدابیر قانونی یا اقدامات دیگر با هدف جلوگیری از مشارکت یک گروه نژادی در زندگی سیاسی و اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی کشور و نیز ایجاد عامدانه شرایطی که رشد و شکوفائی آن گروه را با مانع روبرو می سازد.
4-هر گونه اقدام از جمله اقدامات تقنینی با هدف جداسازی جمعیت در قطب‌های نژادی و به ویژه از طریق ایجاد حمله‌های خاص و جدا برای ارضای یک گروه و ممنوعیت ازدواج بین افراد گروههای نژادی.
5-بهره‌کشی از کار اعضای یک گروه نژادی به ویژه از طریق کار اجباری
6-سرکوبی سازمانها و اشخاص مخالف تبعیض نژادی یا محروم کردم آنها از آزادیها و حقوق اساسی شان
ج) سایر اعمال ضد بشری
این اصطلاح قبلاً در ماده 5 بند آخر اساسنامه دادگاه کیفری بین‌المللی بری یوگسلاوی سابق در ماده 3 بند آخر اساسنامه دادگاه کیری بین‌المللی برای روآندا آورده شده است. مبنای فکر پذیرش چنین قاعده‌ای ایجاد را امکانی برای جامعه جهانی است که بتواند هر گونه خشونتی که ممکن است اتفاق افتد و وجدان بشری را متأثر نماید اما در فهرست جنایات بر ضد بشریت نباشد بی‌مجازات نگذارد. به همین جهت هم این اصطلاح در اساسنامه دیوان کیفری بین المللی نیز لحاظ شد قسمت آخر از بند 1 ماده 7 اساسنامه دیوان اشعار می دارد:
«سایر اعمال ضد بشری مشابه که عاملاً به قصد ایجاد رنج زیاد یا صدمات شدید به جسم یا به سلامت جسمی یا روحی صورت پذیرد.»
جامعه بین‌المللی در واقع، با این قاعده در پی جبران یک خلاء قانونی است که ممکن است مشکل جدی در آینده ایجاد نماید و البته ایراداتی هم دارد مثلاً این قاعده دقت و روشنی را که لازمه اصل قانونی بودن جرائم و مجازاتها است را ندار.
البته حسنی که دارد این است که شاید برخی اعمال از جمله خرید و فروش اعضای بدن بتوانند در زمره جنایات بر ضد بشریت لحاظ و مجازات شوند.