آزادی عقیده و مذهب

اسلام مکتب آزاد فکری و آزاد اندیشی است آیات فراوانی از قرآن کریم ، مردم را به تفکر واندیشه و گزینش عقیده صحیح می خواند ، شاید بیش از 300 آیه در قرآن ، مردم را به تفکر ، تعقل و تذکر دعوت می کند ویا به پیامبر (ص) تلقین می کند که برای اثبات حق یا ابطال باطل حجت و دلیل بیاورد ویا شیوه انبیاء را در احتجاج و استدلال نقل می کند ویا تعصب و تقلید کورکورانه و بی منطق بودن کفار را تقبیح می کند ویا کسانی را که با تفکر و اندیشه و دلیل وبرهان ، حرف حق را پذیرفتند وایمان آوردند می ستایند2.

اسلام ، عقیده صحیح را ، دین توحید واعتقاد به مبدأ و معاد می داند و انسان را به گزینش این عقیده سوق می دهد و هدایت می کند و از لحاظ فردی هر شخص را نزد خداوند مسئول می داند که برای کشف حقیقت و پیدا کردن عقیده صحیح توحیدی تلاش کند واز شرک وکفر دوری جوید ولی در عین حال ، اجبار واکراه را در دین نفی می کند ، تمام کوشش بر این است که دین حق با برهان و دلیل برای انسان تبیین شود و آنوقت او آزاد است که آنرا انتخاب کند یا باز هم از پذیرش آن سرباز زند و در گمراهی بماند یعنی خویشتن را در مرحله پست فکری نگه دارد و از فضیلت عبودیت حق محروم گرداند و مستجب عذاب الهی گردد : « لا اکراه فی الدین قد تبین الرشد من الغی فمن یکفر بالطاغوت و یومن باالله فقد استمسک بالعروه الوثقی لا انفصام لها والله سمیع علیم - سوره بقره آیه 256 » ( قد جائکم بصائر من ربکم فمن ابصر فلنفسه و من عمی فعلیها و ما انا علیکم بحفیظ سوره انعام آیه 105 ).

آنچه در مورد برخورد با کفار و مشرکین در قرآن کریم آمده است در رابطه با موضع گیری آنها وتوطئه آنها علیه اسلام و مسلمین و خیانت وعهد شکنی آنان است .

اصولاً اگر سیری در آیات قرآنی بکنیم خواهیم دید هرجا مجازات و کیفر دنیوی پیش بینی شده که وسیله حکومت اسلامی باید اجرا گردد، صرفاً در برابر اعمال و رفتار واقدامات مخالف نظام اسلامی یا گفتارها و فتنه انگیزیهائی که نظم جامعه را بر هم میزند یا ارتکاب اعمالی که برای همه جرم و خلاف شناخته شده ، می باشد . اعتقادات خلاف اسلام و شرک آمیز هرچند که بسیار تقبیح قرار گرفته ولی درباره آنها مجازات قانونی که بوسیله دستگاه حاکم اعمال شود پیش بینی نشده 1 اگر چه درباره کفار همواره از عذاب اخروی و عقوبت الهی و محروم ماندن از سعادت جاوید سخن رفته است .

در آیات 9 و 10 سوره ممتحنه خطاب به مسلمانها آمده است : « خداوند شما را از احسان و نیکی و اجرای قسط و عدالت نسبت به کفاری که با شما برسر دینتان نجنگیدند و شما را از سرزمینتان بیرون نکردند ، نهی نمی کند بلکه او مجریان قسط وعدل را دوست دارد . همانا خداوند شما را از برقراری دوستی و رابطه مودت با کفاری که با شما برسر دین پیکار کردند و شما را از سرزمین خودتان بیرون راندند و یا بر اخراج شما کمکی کردند ، نهی می کند.

اینکه برخی از مفسرین گفته اند این آیه منصرف و به کفار معاهد و اهل ذمه است 1و همه مشرکین را شامل نمی شود معلوم نیست منطبق با واقع باشد، ظاهر این است که آیه فوق بطور کلی در مورد تمام کفار صادق است .

قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با همین برداشت از آیه مزبور، پس از آنکه در اصل سیزدهم، ادیان دارای ریشه آسمانی یعنی کلیمی، مسیحی و زرتشتی را به رسمیت میشناسد. در مورد دیگر فرق کفار ونحوه رفتار با آنها در اصل 14 می گوید : « بحکم آیه شریفه : لاینهکم الله عن الذین لم یقاتلوکم فی الدین ولم یخرجو کم من دیار کم ان تبروهم وتقسطوا الیهم ان الله یحب المقسطین » دولت جمهوری اسلامی ایران و مسلمانان موظف نسبت به افراد غیر مسلمان با اخلاق حسنه و قسط و عدل اسلامی عمل نماید و حقوق انسانی آنان را رعایت کنند . این اصل در حق کسانی اعتبار دارد که برضد اسلام و جمهوری اسلامی ایران توطئه و اقدام نکنند .»2

فقیه بزرگ اسلام ، بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت امام خمینی (ره) نیز در سئوالی که از ایشان در مورد وضع کفار غیر اهل کتاب شده بود پاسخ فرمودند : همه کفار که در پناه حکومت اسلامی زندگی می کنند جان و مالشان محفوظ است 1.

نتیجه : از آنچه گفته شد می توان بطور خلاصه چنین نتیجه گیری کرد که از نظر اسلام ، انسان ذاتاً موجودی است شریف و دارای کرامت انسانی و برخوردار از نعمت آزادی و حق انتخاب . ولی همراه با این خاصیت آزادی و اختیار مسئول نیز هست و باید عقیده توحیدی صحیح و رفتار و کرداری درست که آنگونه که فطرت پاک انسانی و تعلیمات انبیاءالهی او را راهنمایی می کند انتخاب نماید در عین حال ، اسلام در مقام اعمال حکومت در اعمال و رفتار خصوصی اشخاص محدودیتی قائل نیست و هرگونه تفتیش و تجسس و دخالت در این زمینه را منع می کند ، جز ایمان باطنی و وجدان خداجوی هرکس که ممکن است ، اعمال فردی او را کنترل کند ، انسان از هرگونه تعرضی مصون است و می تواند احساس امنیت کامل کند .2

در زمینه اعمال و رفتار اجتماعی افراد نیز حکومت اسلامی ، نه تنها مانع اعمال این آزادیها نیست بلکه مشوق آزادیهای مزبور نیز هست آزادی شغل و کسب و کار ، آزادی بیان و قلم و شرکت دراداره امور کشور وانتخاب شیوه بهتر برای اداره جامعه ، مورد حمایت اسلام است و یک حکومت مبتنی بر ئیدولوژی اسلامی باید آنها را رعایت کنند3 قرآن مجید ، مسلمانها را به صفت ممتاز شوارئی بودن کارشان میستاید : ( وامرهم شوری بینهم سوره شوری آیه 38 ) و به پیامبر اسلام امر می کند که در کارها با مردم مشورت کند : ( و شاورهم فی الامر - سوره آل عمران آیه 154 ) و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران که با بینش اسلامی تنظیم شده در اصل 6 مقرر می دارد : « در جمهوری اسلامی ایران امور کشور باید به اتکاء آراء عمومی اداره شود » و اصل هفتم می گوید : « طبق دستور قرآن کریم : ( وامر هم شوری بینهم ) و ( شاورهم فی الامر ) شوراها : مجلس شورای اسلامی ، شورای استان ، شهرستان ، شهر ، محل ، بخش، روستا و نظائر اینها از ارکان تصمیم گیری و اداره امور کشورند » .

استفاده از این آزادیها تا جایی است که به حقوق دیگران یا مصالح ونظم عمومی خلل وارد نیاورد که دراین صورت در حق ضرورت تبعاً به حکم مقررات قانونی محدودیتهایی برقرار می شود .

 

در پایان مایلم نگرانی خود را از وضع اسف بار حاکم بر دنیای کنونی در خصوص نقض اولی ترین و اساسی ترین حقوق انسانی با همه بحثهای داغی که تحت عنوان حقوق بشر انجام می گیرد ، ابراز دارم ، این همه کشتار و شکنجه و آوارگی برای مردم که طالب حقوق اولیه خود هستند در مناطق مختلف جهان چون فسلطین اشغالی و آفریقای جنوبی و لبنان و کشمیر و میان مار ( برمه ) ، و جاهای دیگر لکه ننگی است بر پیشانی بشریت متمدن امروز ، جنایات بی سابقه اخیر صربها در نسل کشی مسلمانان در قلب اروپای متمدن و سردمدار آزادی و عدم واکنش جدی و بلکه بی تفاوتی مجامع و کشورهای منادی و مدافع آزادی و رعایت حقوق بشر دل هر انسان آزاده ای را به درد می آورد و صداقت و جدیت طرفداران بحث پرغوغای سالهای اخیر حقوق بشر بطور جدی زیر سئوال می برد . بنگرید به سخن یک رهبر اسلامی ( علی ابن ابیطالب ) (ع) در چهارده قرن پیش وقتی مطلع می شود که یکی از فرماندهان ستمگر معاویه به ناحیه ای یورش برده و ضمن قتل و کشتار و غارت مردم ، یک زن غیر مسلمان ذمی را نیز مورد تعرض قرار داده و ضمن ضرب و شتم او ، زر و زیور او را به زور برده اند ، خطاب به مردم و سپاهیانش می گوید : چرا برای دفع ظلم این ستمگران و دفاع از مظلومین تجهیز نمی شوید و به جنگ نمی پردازید و می گوید اگر انسان از شنیدن چنین ظلمی از غصه بمیرد جا دارد ؟1

و حال مقایسه کنید آن را با واکنش و سخن رهبر پیشرفته ترین کشور جهان در پایان قرن بیستم در مورد درخواست دخالت و اقدام جدی جهت جلوگیری از اقدام فجایع و مظالم کم نظیر صربها نسبت به مسلمانان بوسنی و هرزگوین چنان که خبرگزاری ها از قول او نقل کردند گفته است چون منافع آمریکا در بوسنی هرزگوین در خطر نیست ویا آمریکا منافعی درآنجا ندارد مداخله آمریکا لزومی ندارد . اوج انسانیت و احساس بشر دوستی را در آن دوران تاریک تاریخ در سخنان علی ابن ابیطالب پیشوای مسلمین و نهایت سقوط اخلاقی و انحطاط انسانیت و روح نوع دوستی را در این دوران طلایی تاریخ از زبان پرادعاترین مدافعین حقوق بشر بنگرید . فاعتبروا یا اولی الابصار .



کانال تلگرامی حقوقی 

پیشنهاد ویژه دانلود هزاران تحقیق و مقاله حقوقی